Dit lijkt een onzinnige vraag. Groen is toch groen?
Maar in de energiewereld ligt het niet zo simpel….
100% Groene stroom
De enige manier om te kunnen zeggen dat je 100% groene stroom verbruikt is om zelf duurzaam je eigen stroom op te wekken en alleen die stroom te verbruiken en dus geen verbinding meer nodig te hebben met het elektriciteitsnet. Dan loop je trouwens meteen aan tegen een van de grote problemen met zon- en windenergie: een variabele productie die niet aansluit bij jouw variabele stroomafname.
Je hebt tussentijdse opslag nodig om de teveel geproduceerde energie (bv op een zonnige winderige dag) te kunnen bewaren voor als er te weinig wordt opgewekt (bv. op een windstille avond). Er is voor die opslag nog geen betaalbare oplossing. Dat betekent dat je de teveel geproduceerde energie aan het elektriciteitsnet beschikbaar moet stellen.
Salderen
Alle stroomproducenten (de grootste kolen- gas- of kernenergiecentrales tot en met zonnestroomdaken) leveren hun stroom aan het elektriciteitsnet. Klanten (bedrijven zowel als particulieren) zijn daar op aangesloten en verbruiken de energie op de momenten dat ze het nodig hebben. Op je energierekening staat hoeveel energie je geleverd hebt gekregen van je energieleverancier. Dat staat vermeld in kWh. Wanner je zelf een zonnedak hebt wordt daarvan afgetrokken de hoeveelheid kWh die je hebt geproduceerd en niet zelf hebt gebruikt. Die energie is aan het net terug geleverd. Deze aftreksom heet salderen.
De kleur van stroom
De zonnestroom van Zon4Ons wordt allemaal aan het net geleverd, omdat er geen directe kabels liggen van de zonnedaken naar de Zon4Ons leden.
In het elektriciteitsnet kan je geen verschil meer zien tussen stroom die met kolen of gas is geproduceerd of die met zon of wind is geproduceerd. Stroom is stroom. Stroom uit kolen en gas noemen we grijs, stroom uit duurzame bronnen noemen we groen. Onderscheid zou alleen te maken zijn als we apart een grijs en een groen elektriciteitsnet zouden aanleggen, maar dat is veel te duur.
Toch willen veel mensen tegenwoordig alleen groene stroom. Hoe regelen we dat?
Garanties van Oorsprong (GVO’s)
Er is een systeem bedacht dat duurzame stroom koppelt aan certificaten. Voor elke megawattuur (MWh) stroom die duurzaam wordt opgewekt, wordt een GVO-certificaat gemaakt.
Alle GVO’s samen dekken dus (op papier) de totale hoeveelheid opgewekte groene stroom.
Die GVO’s worden door de groene-stroomproducenten te koop aangeboden aan stroomleveranciers. Alle stroomleveranciers kopen op de energiemarkt grijze stroom in. Deze stroom verkopen ze als groene stroom voor het gedeelte dat ze hebben afgedekt met aangekochte GVO’s.
In Nederland was het afgelopen jaar maar ongeveer 18% van de totale productie afkomstig van duurzame bronnen. En toch heeft 69% van de huishoudens een contract dat ze uitsluitend groene stroom geleverd krijgen. Dat kan dan toch niet? Het kan wel…
Grenzen zijn fictief…
GVO’s mogen ook internationaal verhandeld worden. Voor stroom zijn landsgrenzen niet relevant. Het Nederlandse net is verbonden met alle netten in Europa. Ook in andere landen worden GVO’s aangemaakt voor groene energie. Er zijn landen waar heel veel groene energie geproduceerd en verbruikt wordt, bijvoorbeeld Noorwegen en IJsland. Daar hoeven leveranciers niet aan te tonen dat ze groene energie leveren en ze hebben dan ook geen behoefte om GVO’s te kopen (dat kost ze alleen maar geld). Die GVO’s zijn dan te koop voor leveranciers in landen waar wel geconcurreerd wordt tussen grijze en groene leveranciers. Dus kopen veel Nederlandse leveranciers GVO’s in het buitenland, waarmee ze stroom die in Nederland met kolen en gas (grijs) geproduceerd is toch als groene stroom verkopen.
Hoe groen is groene stroom?
Zo komen we bij de vraag: hoe groen is groene stroom eigenlijk?
Dat is een kwestie van definitie.
De organisatie WISE (World Information Service on Energy) vergelijkt met enige regelmaat de mate waarin energieleveranciers volgens hun definitie groen zijn. Hun voornaamste criterium is dat er uitsluitend in Nederland opgewekte stroom geleverd wordt en dat de energieleverancier de GvO’s rechtstreeks koopt van de producent zodat hiermee een bijdrage geleverd wordt aan de investering van de producent.
Je kunt ook over de landsgrenzen heen kijken en stimuleren dat energie wordt opgewekt op de plaatsen waar het hoogste rendement te halen is: zon in de zuidelijke landen, wind in Nederland, Duitsland, Denemarken en waterkracht in Noorwegen en IJsland.
Op de ranglijst van WISE scoort Clean Energy erg laag, omdat Clean Energy kiest voor de variant waarin de landsgrens geen rol speelt.. Clean Energy heeft er vanaf 2019 voor gekozen om alleen maar GVO’s voor wind- en zonne-energie in te kopen.Zij kopen GVO’s op plekken (zowel NL als buitenland) waar naar hun inschatting een maximale bijdrage wordt geleverd aan vergroening van het milieu. Clean Energy koopt geen GVO’s van waterkrachtcentrales die al jarenlang produceren.
Twee verschillende manieren van aanpak: welk van de twee is groener?
Het blijft een kwestie van prioriteiten, afweging, invalshoek, etc. Wat belangrijk is, is dat je weet wat er gebeurt, hoe zaken tot stand komen en welke definities gehanteerd worden. De uiteindelijke keuze is aan jou.
100% Groen: vergeet het maar…
Als je meedoet met Zon4Ons mag je met recht zeggen dat je duurzame groene energie produceert. Misschien zelfs (ongeveer) net zo veel als je verbruikt.
Maar je kunt niet zeggen dat je alleen maar groene stroom verbruikt. Er loopt geen kabel van onze zonnedaken naar jouw huis. Jouw groene stroom wordt aan het elektriciteitsnet geleverd en uit jouw stopcontact komt een mix van grijze en groene stroom. Daardoor kan je 24 uur per dag de stroom verbruiken die je op dat moment nodig hebt..
Geen enkele energieleverancier kan feitelijk 100% groen leveren met Nederlandse stroom. Dat aanbod is er domweg niet. Er is te weinig groene stroom – slechts 18% van het totaal verbruik – en de groene stroom die wordt geproduceerd komt in de tijd grotendeels niet overeen met de vraag…